Atualità
„Ancuntedes“, l liber nuef sun la leteratura ladina
USP – N panorama dla situazion dla leteratura ladina y tl medemo mumënt material per l nseniamënt te scola pieta la Ntendënza dla Scoles Ladines cun n liber nuef. L liber „Ancuntedes“ de Roland Verra unirà prejentà ai 6 de utober n ucajion dl ArtDay tl zënter dla scoles autes a Urtijëi.
L liber „Ancuntedes“ dat ora sibe tla verscion gherdëina che tla traduzion badiota de Isabella Ties („Incuntades“), uel vester dantaldut n mesun per l nseniamënt ladin tla scola auta. “Iust śën, che l ie unì auzà la cumpëida de ëures de ladin tla scola auta da una a doves al’ena, vala debujën de materiai de lëur nueves y chësta publicazion prova a dé n cuntribut de chësc viers”, spiega l autor Roland Verra. Dal’autra pert ie „Ancuntedes“ nce na sort de panorama dla situazion dla leteratura de nosc tëmps, frut de la lezions che l autor à tenì tla Facultà de Scienzes dla Furmazion a Persenon tl ann academich 2009/2010. Sambën se tratel de na vela de autores y de si opres che vën prejentedes cun ejëmpli y perchël ne se tol l autor nia dant de fé n cheder cumplet dla leteratura dal 1945 nchina al didancuei, che fossa n proiet de nrescida che jissa sëura i fins dl liber ora.
Do na ntroduzion che mostra su la situazion dla leteratura ladina da aldidancuei te si spartizion per valedes y provinzies, vëniel prejentà i muvimënc y la tendënzes da plu da giut y da aldidancuei. Danprovia vëniel jit ite tla tematiches tradiziuneles dl lingaz, dla lijënda, dl ncësa, per ruvé pona al renuvamënt leterer di ani do la Segonda Viera dl Mond cun la prejentazion de trëi autores scialdi mpurtanc: Max Tosi, Felix Dapoz y Luciano Jellici.
Depona vën metù l azënt sun i muvimënc de cuntestazion che ova metù man tl 1968 y che se ova tra tres nchina te nosc tëmps cun revistes y manifestazions de oposizion y de critica sozio-culturela. L autor plu nteressant n chësc cont ie bën Josef Kostner.
N capitul a pert ie dedicà ala ujes feminiles dla leteratura de nosc tëmps, metan man cun Frida Piazza per ruvé a Rut Bernardi y a truepa autra autores che desmostra la plëina valivanza arjonta tla leteratura ladina nce dal’autra metà dl ciel. N chësc cont iel da dì che n ne uel nia spartì la tematiches feminiles dala autres y les strënjer ite te na sezion „feminista“, ajache i cuntenuc y la formes stilistices dla autores ladines tol ite dut l ciamp dla esperienzes umanes, zënza cundizionamënc ideologics o de gënder.
N ruva daldò a traté di muvimënc cuntemporans cun autores de carater plutosc juvenil coche Ivan Senoner o Iaco Rigo che se à fat n inuem dantaldut tla cuntìa y tl romann, che mo dan puec ani fova plutosc reres tla leteratura ladina dla Dolomites. L vën pona jit ite sun autores y opres sperimenteles, cialan de slargë ora la tueda nce sun l’autra valedes ladines de sëuramont.
Ala fin vëniel mo cialà de fé l pont sun l livel arjont dala leteratura ladina da aldidancuei, che vën valuteda coche plëina de potenzial per l daunì, ma purtruep mo scialdi limiteda dala puecia resonanza sibe localmënter che oradecà y dal livel scialdi bas de urganisazion dl sistem leterer.
N fina via cun n valguna cunsciderazions y cunsëies sun l nsenië leteratura ladina y cun la bibliografia dla opres y dla leteratura secundera cunsulteda.
“L ie da se mbincé che „Ancuntedes“ vënie adurvà sibe te scola che ora de scola per ti dé plu vivanda ala descuscion y ala nrescida ntëur ai scritëures y ai scric ladins de nosc tëmps” dij l Ntendënt ladin.
Duc i nteressei ie nviei ala prejentazion ufiziela dl liber “Ancuntedes”, ai 6 de utober 2011 dala 09 danmesdì tl zënter dla scoles autes a Urtijëi, n ucajion dl ArtDay, la gran ancunteda creativa de duc i sculeies dla scoles autes y prufesciuneles ladines.
usp
