Atualità
“Azetè la diversité y dì de scê”: colaboradësses dl’integraziun a Hamburg
USP - Le sistem scolastich integratif y plurilingual dla scora ladina é gnü presentè a Hamburg tratan n curs de formaziun por insegnanć y dirigënć dles istituziuns de formaziu. N valgönes colaboradësses dl Departimënt Educaziun y cultura ladina à te chësta ocajiun inće tut pert a na incuntada de barat d’esperiënzes tl ćiamp dl’integraziun scolastica y é rové a ćiasa cun tröpes idees inovatives.
L’incuntada é gnüda a s’al dé sön invit dl “Landesinstitut für Lehrerfortbildung und Schulentwicklung” de Hamburg y é gnüda coordinada dala ispeturia Carla Comploj. Ara se trata dla continuaziun dl proiet europeich “Using diversity potential in learning” che i sorvisc psicopedagogics ladins à svilupé danter le 2009-2011 adöm cun 4 d’atri paîsc dl’Europa zentrala. Le tema dl proiet ê la richëza y le potenzial dl imparè y insigné te n contest de de plü lingac, dles mendranzes y identitês sozioculturales desvalies.
A Hamburg él gnü aprofondì n valgügn de chisc aspeć tl ambit dla formaziun tignida dala ispeturia dl Sorvisc por la consulënza psicopedagogica y l'integraziun Carla Comploj y dala ispeturia dles scolines ladines Edith Ploner. Cun la colauraziun de Eveline Vinatzer y Irene Costa àres presentè la situaziun tles scores y scolines ladines. Te sü referać ti à les döes ispeturies dè n pëis particolar ai modì de sostëgn dles scolares y di scolars cun handicap, ala promoziun di lingac por mitans y mituns migranć y al conzet di lingac te scolina. Les autoritês dles scores de Hamburg ti à presentè ales colaboradësses dl Departimënt Educaziun y cultura ladina conzeć d’educaziun interculturala y modì d’insegnamënt di lingac che vëgn adorà da tröpes scores dl raiun de Hamburg.
Les colaboradësses à podü jì a ti ćiarè a döes direziuns raionales dla scora cun tröpes mitans y tröc mituns che vëgn da n contest sozial dejavantajè o da n contest de migraziun, d’atri à problematiches de dependënza y violënza te familia o é te na situaziun de handicap. Les döes scores é gnüdes premiades por so impëgn y sü proieć intlusifs.
Les döes istituziuns, a chëres che ares é jüdes a ti ćiarè, tol ite scolars de raiuns plütosc dala meseria y mëss se lascè tomè ite scomenciadies y formes de reorganisaziun nöies por ti ester a na realté dër desvalia. Chësta varieté se respidlëia tla strotoraziun dl raiun scolastich, di orars (scora döt le dé) y di frabicać.
La scora intiera dess ester n post olache i insegnanć, dirigënć, educadus y scolars se sta saurì y se sënt al sigü, y olache i locai y les tlasses sostëgn l’imparè y à n influs positif y global sön la porsona.
Chëstes scores à metü n azënt particolar sön le respet di dërć dles mitans y di mituns: chël d’azetè vigni möta y vigni möt cun sües capazitês y dificoltês y d’elaborè por vignöna y vignun n plann individual de formaziun y svilup. N’atra cossa che é dër importanta por les döes scores é da planifiché tl grup de laûr sides les unitês didatiches, che dötes les scomenciadies ch’à da nen fà cun la vita dla scora: dala formaziun y dal acompagnamënt de düć i grups de laûr di insegnanć y dles educadësses ala promoziun dl “cooperative learning”, nia ma danter i scolars, mo inće danter i insegnanć y dirigënć, dal tó ite i geniturs sciöche partners atifs dla scora y dla scolina ala “family literacy” y i.i.
N ater punt important é chël dla colauraziun strënta danter le grup dla tlassa y i grups multiprofescionai presënć en pert te scora y scolina (psicologa, consulënta pedagogica, terapeuta, infermiera, assistënta soziala). Na gran atenziun ti vëgnel dè al passaje dles mitans y di mituns dala scolina ala scora primara. Da alzè fora él la presënza de n grup de laûr de de plü dirigënć che se partësc sö les competënzes y po insciö se confrontè, compensè y se sostignì un cun l’ater. I valurs ch’é ala basa dl laûr educatif-formatif dla scora y scolina é la copartezipaziun y la coeducaziun, la coresponsabilité y l’impëgn da pert de düć.
Les colaboradësses dl Departimënt Educaziun y cultura ladina à ciafè tröc impulsc da se tó para por so laûr. Tl medemo tëmp à les istituziuns scolastiches de Hamburg dit de orëi imparè a conësce les scores y scolines ladines, che laôra bele da desënes d’agn cun metodologies dl’integraziun.
usp
