Atualità
Le Zënter de Documentaziun é gnü daurì incö: vare important por le dagnì
Le zënter de documentaziun sot al monumënt dla vittoria é gnü daurì incö (ai 21 de messè) a Balsan. „Cun chësta daurida devënta le monumënt dla vittoria azessibl por düć, y vëgn insciö delibré da so pëis ideologich“, à splighé incö le Presidënt dla Junta, Arno Kompatscher, che à ajuntè, che le monumënt vëgn inserì cun chësc at te n contest storich, le proscimo vare sarà spo la normalisaziun.
La Provinzia, le Comun de Balsan y les istituziuns statales à laurè indöt dui agn y mez por la creaziun y realisaziun de n zënter de documentaziun sot le monumënt dla vittoria, sciöche n post simbolich olache al vëgn laurè sö la storia dl monumënt, dla cité y dl Südtirol ti agn dal 1918 ćina al 1945. Le zënter de documentaziun é gnü daurì incö (ai 21 de messè) en presënza dl minister talian por la cultura Dario Franceschini y dl presidënt dla junta Arno Kompatscher, che à dit: „A Balsan ùnse śëgn inće n museum por la storia contemporanea“. Le zënter de documentaziun é n contribut important por fà conësce ala popolaziun n capitul important dla storia südtiroleja y por mët les fondamëntes por n dagnì de pêsc, insciö Kompatscher.
Le presidënt dla junta à inće sotligné na funziun importanta dl museum nü: cun le zënter de documentaziun devënta le monumënt dla vittoria azessibl por düć y vëgn insciö delibré da so pëis ideologich. Kompatscher à inće recordè Hannah Arendt, che à dit la frasa, che le podëi mët man avisa dailò, olache la cossa publica finësc. „Chësc monumënt ne é stè por agn alalungia nia azessibl y ê insciö n simbol de forza y podëi“, insciö Kompatscher. „La daurida dl zënter de documentaziun é n vare important por l’inserimënt dl monumënt te n contest storich, y i speri che i proscimi vari portes tres deplü a na normalisaziun“, à dit Kompatscher.
N simbol de spartiziun, che por merit dl zënter de documentaziun podess deventè n’uniun simbolica: insciö à le minister por la cultura Dario Franceschini definì incö le monumënt dla vittoria. „Deache nos sun chilò y ćiarun zoruch, unse la conescënza dl tru che le Südtirol à fat ti ultimi cënt agn“, insciö le minister Franceschini, che à inće sotligné, che les particolaritês de chësc raiun – la varieté, le plurilinguism, la funziun sciöche punt danter nord y süd – ne vëgn aldedaincö nia plü odüdes sciöche n problem, mo sciöche na richëza. „La generaziun dles porsones che à incö 20 agn scriarà n capitel nü dl’autonomia, n capitel, te chël che al sarà presëntes dandaldöt les cosses che coliëia“, insciö Franceschini.
Inće presënt ala daurida é stè incö Philipp Achammer, assessur por la cultura todëscia: „Chësta daurida é n vare important por trasformè chësc monumënt te n avertimënt storich, deache insciö vëgnel metü en mostra ći che i rejims totalitars à fat cun Südtirol“, insciö Achammer. Le zënter de documentaiun se basëia sön le messaje dl „Mai plü!“, à splighé Achammer che à ajuntè: „Incö él plü co mai nezesciar da conësce la storia y da trà adinfora i dërć insegnamënć.“
Sciöche Achammer à inće Christian Tommasini, assessur por la cultura taliana, recordè l’importanza dl zënter de documentaziun sciöche n punt d’incuntada danter scolars te döt Südtirol: „Al é na desmostraziun di vari inant che é gnüs fać te Südtirol, sce an laôra adöm“, insciö Tommasini, che à baié de n dé storich por Südtirol: „Chësc é n segnal important cuntra les politiches totalitaries y por n dagnì europeich y coletif de döt le Südtirol“, insciö Tommasini.
rc
Galaria dales fotografies
